Gürbüz GÜRBÜZOĞULLARI ( Trabzonspor Basketbol A Takımı Kondisyoneri) kimdir gurbuzogullari@trabzonbasket.com ( Yazarın Önceki Yazıları )

EDİTÖR NOTU : Gürbüz GÜRBÜZOĞULLARI, kendi dalı olan "kondisyonerlik" ile ilgili bilgi ve birikimini, basketbol ve diğer amatör branşların istifade edebileceği şekilde bizlerle paylaşacaktır.Sormak istediğiniz kendi dalıyla ilgili her türlü bilgiyi yukarıdaki e-posta adresi vasıtasıyla sorabilirsiniz.

YILLIK ANTRENMAN PERİYOTLAMASI

Yıllık antrenman planı hazırlanırken periyotlama iki biçimde yapılır:

a . Tek uçlu antrenman periyotlaması,

b . İki uçlu antrenman periyotlaması,

Takım oyunlarında genellikle tek uçlu antrenman periyotlaması uygulanır. Yapılacak olan periyotlamada ve planlamada öncelikle müsabaka takvimi, takımın ön
koşulları, iklim, objektiflik, bioritm gibi temel ilkeler göz önüne alınır.

İki uçlu antrenman periyotları ise daha çok çabuk kuvvet gerektiren spor dallarında, mücadele sporlarında ve atletizmde kullanılır.

Yıllık antrenman :

a .Hazırlık dönemi,

b . Müsabaka dönemi,

c . Geçiş dönemi, olmak üzere üçe ayrılmalıdır. Her dönemde kendi arasında daha ayrıntılı ve birbirine çeşitli bir planlamayı öngörmektedir.

                                                                                                               Yıllık Plan

                             Hazırlık Dönemi                                                   Müsabaka Dönemi                                              Geçiş Dönemi

            Haftalık Plan                   Özel Durumlar                              Lig ve Kupa Müsabakaları                                  Eğitim Çalışmaları

            Günlük Antrenman         Bireysel Antrenman                      Uluslararası Müsabakalar                                  Sosyal Etkinlikler

            Grup Çalışmaları             Kondisyon Çalışmaları                                                                               

                   Yıllık antrenman periyotlamasında diğer önemli bir konu da yüklenmenin dozaj ve yüklenme ile dinlenme arasındaki ilişkidir. Özellikle her dönemdeki öngörülen yüklenme yoğunluğu ile yüklenme kapsamı arasındaki orantı yıl boyunca başarımızın temel anahtarı olacaktır.

                   a . Hazırlık Dönemi

                       Yıllık antrenman periyotlamasının en önemli bölümüdür. Sporcular bu dönemde bedensel, teknik, taktik, teorik ve zihinsel olarak müsabakalara hazırlanırlar. Hazırlık dönemi her spor dalına göre bazı farklılıklar gösterir. Hazırlık döneminin süreleri takım oyunlarında 2 – 3 ay, atletizm ve bireysel bazı dallarda 5 – 6 ay sürebilir. Takım oyunlarında hazırlık döneminin genel amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:

Sporcuların antrenmana ve müsabaka sezonuna uyumu sağlanır.
Sporcuların genel kondisyonları amacı ve spor dalının gereklerine uygun biçimde düzeltilir ve sağlamlaştırılır.
Spor dalına özgü kondisyon ve teknik hazırlık bireysel pozisyonlara yönelik biçimde geliştirilir ve sağlamlaştırılır.
Taktik anlayış geliştirilir, düzeltilir ve olgunlaştırılmaya çalışarak, yüksek form durumuna ulaşmak amaçlanır.
                    Hazırlık dönemi genel olarak iki bölüme ayrılır. Takım oyunlarının ilkeleri ışığında bu dönemleri şu şekilde açıklayabiliriz.                

                   a . 1 . Hazırlık Dönemi

                   Hazırlık döneminin başlangıcı olan 1. hazırlık devresi genel geliştirici antrenman düzenlemelerini içerir. Öncelikle genel dayanıklılık, maksimal kuvvet, sürat gibi motorik özellikler bu dönemin ilk yarısında ağırlıklı yer kaplar. Tekniği düzeltici çalışmalar genel anlamda uygulanır. Öncelikle basit ve temel teknik hareketler uygulanır. Daha sonra kombine teknik çalışmalara geçilir.

                   Bu dönemde çalışmalar genelden başlayarak spor dalına özgü biçimde basamaklamalı olarak uygulanır. Çalışmaların ağırlığını motorik özelliklerin gelişimi içermekle beraber, teknik çalışmalar ve az da olsa temel taktik çalışmalar ihmal edilmemelidir. Antrenmanların yüklenme kapsamı geniş, yüklenme yoğunluğu azdır. Müsabaka dönemine yaklaştıkça kapsam daraltılır ancak yüklenme yoğunluğu artar. Uzun süreli ve değişmeli koşular metodu, interval metot ve özellikle kuvvet çalışmalarında piramidal metot bu dönemde uygulama alanı bulur.

                   Eğer müsabaka döneminde kuvvet, dayanıklılık ve sürat gibi özelliklerde düşme görülürse, ek dayanıklılık, çabuk kuvvet ve kuvvette devamlılık antrenmanları yapılmalıdır. Devre arasında ya da değişik nedenlerden lig müsabakaları arasında büyük zaman aralıkları varsa, bu boşluklarda mini hazırlık periyotları uygulanır.

                   Özetle, müsabaka dönemi tüm hazırlıklardan sonra sonucun alındığı dönemdir. Bu dönemde antrenör değişen şartlara göre antrenmanlarını performansı arttıracak biçimde düzenleyebilmelidir.               

                   a . 2 . Hazırlık Dönemi

                   Genel gücü geliştirici alıştırmalara devam edilir. Ancak artık çalışmalar kademeli olarak özel geliştirici çalışmalara aktarılır.

                   Bu dönemde artık yüklenme kapsamı düşürülmeye ve yüklenme spor dalına özgü ve müsabaka koşullarında uygulanmaya başlanır. Spor dalının teknik elementleri geliştirilir. Taktik anlayış geliştirilir. Oyun sistemleri oluşturulmaya çalışılır. Bu dönemde hazırlık maçlarına yer verilir. Oyun yöntemleri geliştirilir. Müsabakalar başlamadan bir hafta önceye doğru en uygun form durumuna erişilmeye çalışılır.

                   b . Müsabaka Dönemi

                   Bu dönemde amaç; en yüksek sportif form düzeyine erişmek ve elde edilen yüksek düzeydeki güç yeteneğini korumak olmalıdır.

                   Antrenmanların içeriğini; daha çok teknik ve taktik alıştırmaların yüksek yoğunlukta uygulanmasını kapsar. Antrenmanların haftalık sayısı takımın ve sporcuların güç düzeyine bağlı olarak 5 – 8’i bulur. Müsabaka döneminin süresi genellikle takım oyunlarında 6 – 7 aydır. Yüklenme yoğunluğu dalgasal olup, müsabakaların önemine göre yoğunluk akışı düzenlenir. Psikolojik hazırlık, müsabakalarla bağlantılı olarak büyük önem taşır ve yıl boyunca devam eder.

                   c . Geçiş Dönemi 

                   Yıllık antrenman periyotlarının son ve en kısa dönemi geçiş dönemidir. En fazla bir ay sürer. Amacı ;

                   a . Fizyolojik ve psikolojik açıdan yeniden toparlanılması,

                   b . Sakatlıkların tedavisi,

                   c . Kazanılan becerilerin muhafaza edilmesi.

                   Bu dönemde iki safhadan oluşur. Birinci safhada çok hafif yüklenmelerle bir sezonun yorgunluğu atılmaya çalışılır. Sporcular haftada en az iki defa kendi istediği biçimde hafif çalışma yapılmalıdır. Bu çalışmalar genel alıştırmaları içermelidir.

                   İkinci safhada aktif dinlenmeyi amaçlar. Bu devrede hiçbir zaman özel karakter taşıyan alıştırmalar uygulanmaz. Bireysel alıştırmalar büyük önem kazanır. Sporcular bu devrede yapacağı çalışmalarda psikolojik gerilimlerden çözülmeli ve bedensel gücünü belli bir düzeyde tutabilmelidir. Organizmanın güç yeteneği hiçbir zaman sıfıra düşmemelidir. Bu nedenle bu devrede de yüklenmeler belli bir düzeyde tutulmalıdır. Aksi taktirde bu boşluğu doldurmak hazırlık devresindeki çalışmalarda oldukça güç olacaktır. Geçiş döneminde aşağıdaki çalışma türleri yapılabilir.

                   a . Küçük oyunlar ve psikolojik gerilimi çözücü çalışmalar,

                   b . Diğer spor çeşitleri ( Yüzme, tenis... gibi ),

                   c . Bireysel alıştırmalar,

                   d . Topla teknik çalışmalar ( Haftada iki defa ),

                   e . Kuramsal dersler.

                   Haftalık Antrenman Planı

                   Haftalık antrenmanın; planlaması, çalışmaların amacı, yüklenme yoğunluğu ve o hafta yapacağımız antrenmanın ağırlık merkezi yıllık antrenman planın temel amaçlarının uzantısı olmalıdır.

                   Yapılacak olan antrenmanların sayısı, karakteri yıllık antrenman periyotlamasının dönemlerine ve antrenmanların amacına göre değişir. Genellikle haftanın ilk günü hafif, ortalarına doğru ağır yüklenmeler yapılır. Haftanın son antrenmanı ise taktik çalışmalara ayrılmalıdır.

                   Günlük Antrenman Planı

                   Uygulanacak olan her günlük antrenmanın bir amacı olmalıdır. Yapılacak olan çalışmaların içeriği sporcuların yaşı, gelişim durumu, periyotlama dönemini ve dış faktörleri göz önünde bulundurmalıdır.

                   Genel olarak bir antrenmanın bütünü dört ana bölümde uygulanır:

                   1 . Giriş Bölümü     (   5 – 10 dk. )

                   2 . Hazırlık Bölümü ( 10 – 20 dk. )

                   3 . Ana Bölüm        ( 60 – 80 dk. )

                   4 . Bitiriş Bölümü    (   5 – 10 dk. )

                   1 . Giriş Bölümü

                   Sporcuların selamlaşma, yoklama, antrenmanın amacının ve yapılacak çalışmaların açıklanması.

                   2 . Hazırlık Bölümü

                   Genel ve özel ısınma çalışmaları ile organizma önündeki ağır yüklenmeye hazır duruma getirilir. Önce topsuz ve daha sonra top ile tüm kas gruplarını yumuşatıcı çalışmalar yapılır.

                   3 . Ana Bölüm

                   Ana bölüm de üç safhaya ayrılır. Birinci safhada sürat, kuvvet, dayanıklılık gibi motorik özellikler geliştirilir. İkinci safha taktik ve tekniğe ayrılır. Üçüncü safhada eğitsel oyunlar, antrenman maçı yapılabilir.

                   4 . Bitiriş Bölümü

                   Organizmayı sakinleştirici ve dinlendirici alıştırmalar yapılır. Antrenmanın değerlendirilmesi yapılır.

                   Bir antrenman düzenlemesine örnek:

                   Günlük antrenman düzenlenirken şu ilkelere dikkat edilmelidir;

 Alıştırmaların yoğunluğu basamaklamalı yükseltilmelidir,
 Doğru ve uygun alıştırmaları seçmeye çalışılır,
 Bilinen alıştırmaları seçmeye çalışılır,
 İlgiyi ayakta tutmalıdır,
 Alıştırmaları açıklayın ve gösterin,
 Hataları görün ve düzeltin,
 Yeni görevleri açıklayın ve görev dağılımı yapın,
 Düzeni ve disiplini sağlayın.
Örnek – 1

      1. Isınma

      2. Hareketlilik

         a . Aktif

         b . Pasif

      3. Teknik – Taktik

      4. Sürat

      5. Teknik – Taktik

      6. Dinamik maksimal kuvvet ya da çabuk kuvvet çalışması

      7. Dayanıklılık ( Aerobik – Anaerobik )

      8. Bitiriş Bölümü

Örnek – 2

Isınma
     2. Hareketlilik

          a . Aktif

          b . Pasif

    3.  Teknik – Taktik

    4.  Sürat

    5.  Teknik – Taktik

    6.  Dayanıklılık ( Aerobik – Anaerobik )

    7.  Bitiriş Bölümü

Örnek – 3

      1.  Isınma

      2.  Hareketlilik

          a . Aktif

          b . Pasif

      3. Teknik – Taktik

      4. Sürat

      5. Teknik – Taktik

      7. Statik kuvvet çalışması

      8. Dayanıklılık ( Aerobik – Anaerobik )

      9. Bitiriş Bölümü

Bir antrenman düzenlenmesinde çalışmaların öncelik sırası ( Frey’e göre )